Een blik op de ISO Net Zero Guidelines 

Tijdens een internationale workshop georganiseerd door BSI in september 2022 werd een overeenkomst omgezet in Net Zero Guidelines. Dit document biedt een interessant overzicht van richtlijnen die als maatstaf kunnen dienen om een strategie op te zetten voor een klimaat-neutrale organisatie. Het volledige document kan je hier nalezen: https://www.iso.org/netzero

In dit artikel proberen we samen te vatten waarover het document gaat en hoe onze leden ertegenover staan. 

Scopes en Principes

Ter opfrissing vind je hier de 3 scopes rond uitstoot:

1. SCOPE 1: de directe uitstoot van broeikasgassen van je eigen organisatie
   
   
2. SCOPE 2: indirecte uitstoot van broeikasgassen door aangekochte energie, verbruikt door de eigen organisatie
   
   
3. SCOPE 3: indirecte uitstoot van broeikasgassen die voorkomen uit bronnen die niet in het bezit, of gecontroleerd zijn door de eigen organisatie

De 10 principes die aan bod komen in deze richtlijnen vormen een basis om zero uitstoot te bekomen. Hieronder vind je ze kort samengevat:

1. Overeenkomsten: Aligneer het ecosysteem van de organisatie om de doelen van de overeenkomst van Parijs te behalen en overeenkomsten gesteld door de Verenigde naties om klimaatactie te ondernemen.
   
   
2. Urgentie: Ondanks de aanhoudende stijging van temperaturen moeten alle organisaties zich inzetten om ten laatste tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. Uitstoot van scope 1-3 moet drastisch gereduceerd zijn tegen 2030 om dit doel te halen.
   
   
3. Ambitie: Tussentijdse doelen moeten opgesteld worden naar aanleiding van de overkoepelende doelstelling om klimaatneutraal te worden.
   
   
4. Prioriteren: Om klimaat-neutrale doelen te bereiken op korte en lange termijn is het cruciaal om de juiste prioriteiten te stellen om residuele uitstoot te vermijden.
   
   
5. Beslissingen maken op basis van wetenschap en kennis
   
   
6. Risico-gebaseerde aanpak: Risicomanagement kan aangeven wat het gevolg is van actie ondernemen versus geen actie. Het kan eveneens een rol spelen in corrigerende acties en het monitoren van vermindering van uitstoot. 
   
   
7. Geloofwaardigheid: Het is steeds belangrijk om je acties te staven door aan te tonen dat acties om de vermindering van de uitstoot te veroorzaken, realistisch en van hoge kwaliteit zijn. (Normen kunnen hierbij een maatstaf vormen: denk aan ISO 14064-1, ISO 14064-2, ISO 14064-3 and ISO 14065.)
   
   
8. Billijkheid en rechtvaardigheid: Doelen en acties moeten in overeenkomst zijn met de SDG’s opgesteld door de Verenigde Naties. Alle acties om uitstoot te verminderen moeten de mens centraal stellen, en gericht zijn op het behoud van ecosystemen en biodiversiteit.
   
   
9. Transparantie, integriteit en aansprakelijkheid: Het is belangrijk om ondernomen acties te publiceren met de buitenwereld. Eveneens moet onafhankelijke controle uitgevoerd worden om zeker te zijn dat de inzet verzekerd is door gepaste acties en accurate rapportering.
   
   
10. Prestaties en verderzetting van klimaat-neutrale acties: Bij het behalen van klimaatneutraliteit is het belangrijk om na te denken over negatieve uitstoot en carbon sink mogelijkheden. 

Leiderschap, strategie en doelen

De inzet en toewijding die nodig is om klimaatneutraal te worden, moet gedragen worden door het leiderschap. Daarbij is het belangrijk dat de vooropgestelde doelen van de organisatie elkaar niet in de weg staan en dat er duidelijke prioriteiten gesteld worden. 

De acties die moeten ondernomen worden om klimaatneutraliteit te bekomen beschouwen als risicobeheersing, kan helpen om hoger management verder te overtuigen van de noodzaak. Daarnaast moet de focus ook scherp gesteld worden om te voorkomen dat prioriteiten te vaak wisselen. 

Denk hierbij eveneens aan het economische voordeel zowel vanuit het perspectief van de organisatie als dat van haar aandeelhouders. De juiste balans vinden tussen een strategie die gedragen wordt door het topmanagement tegenover de verwachtingen van interne en externe factoren vergt tijd, overleg en overtuigingskracht.

Let eveneens op dat de overkoepelende doelen (KPI’s) die bepaald worden, voor een lange termijn worden opgesteld. Tussentijdse doelen kunnen hierbij een middel vormen, maar mogen niet als een eindpunt worden beschouwd.  

Om je doelen te behalen is het daarbij belangrijk om. De 3 scopes van je organisatie goed in kaart te brengen en de haalbaarheid van je doelen goed in vraag te stellen. Scope 3 vormt veelal een grote uitdaging. Bijdragen aan het ‘duurzaamheidsperspectief’ van je klanten en het besturen van de green share van het verkoopvolume kunnen een eerste stap vormen om scope 3 aan te pakken. 

Uitstoot beperken in aanloop van de CSRD

De EU taxonomy is een classificatiesysteem voor duurzame economische activiteiten (meer info vind je hier). Dit classificatiesysteem zorgt voor een duidelijke opsplitsing tussen ‘climate mitigation’ en ‘climate adaptation’ waarbij je een duidelijk overzicht krijgt van wat je kan doen om je impact te beperken. Het kan ook een leidraad vormen voor je rapportering naar aanleiding van de ‘Corporate Sustainability Reporting’ die verplicht wordt vanaf volgend jaar (meer info vind je hier).

Mede door de rapportageverplichting is het belangrijk om acties te ondernemen om de 3 scopes van uitstoot aan te pakken. Scope 3 vormt hierbij vaak de grootste uitdaging. Enkele acties die je kan ondernemen zijn bijvoorbeeld: 
• het aanpassen van productie om meerwaarde te creëren
• het ondersteunen van of bijdragen aan een circulaire economie 
• leveranciers verplichten om de strategie rond klimaatneutraliteit te volgen
• leveranciers prioriteren gebaseerd op hun klimaatstrategie en uitstoot  
• samenwerkingen opzetten in teken van het reduceren van uitstoot
• financiële investeringen maken, waaronder asset en pensioenfondsen, die in lijn liggen met de klimaatstrategie
• het reduceren van persoonlijke uitstoot met mobiliteitsoplossingen
• …

Communicatie, transparantie en de bredere impact

In het opzetten van de strategie is het belangrijk om deze af te stemmen met de SDG’s van de Verenigde Naties. Daarnaast moet er rekening gehouden met het sociale aspect van de doelstelling om klimaat-neutraal te worden. Rekening houden met het ecosysteem van je organisatie en de impact erop is daarom niet onbelangrijk en kan een belangrijke drijfveer zijn om je uitstoot te verlagen. Ga daarom in gesprek met je stakeholders, klanten en iedereen die op directe of indirecte manier in aanraking komt met je organisatie. Op die manier krijg je een beter beeld van de impact en kan je prioriteiten bijstellen indien nodig. 

Kwalitatieve, zowel als kwantitatieve vooruitgang in de weg naar klimaatneutraliteit moet gerapporteerd worden naar het bredere publiek. Daarnaast is het eveneens belangrijk om zich voor te bereiden op officiële jaarlijkse rapportering in tegen van de wettelijke CSRD.

Met kwantificeerbare cijfers en transparantie is het belangrijk om op geloofwaardige wijze te communiceren rond de stappen die ondernomen worden naar neutraliteit. In teken van greenwashing is het extra belangrijk om de cijfers te staven en eveneens eerlijk te zijn over wat er niet in acht wordt genomen in het streven naar een klimaat-neutrale toekomst. 

Systematische verbeteringen

In het systematisch verbeteren ligt nog steeds de grootste opportuniteit naar de kwaliteit van de organisatie toe. De strategie voor een klimaat-neutrale toekomst verwerken in managementsystemen, en dit systematisch doorvoeren doorheen de organisatie, vormt nog steeds een grote uitdaging. Als deze verwezenlijking wordt bereikt, met positief resultaat, kan men spreken van een transitie. Het is belangrijk om een goede Pareto analyse te maken, maar de acties die men vooropstelt moeten verder opgevolgd worden doorheen de volledige organisatie. 

Succes gewenst op jouw weg naar een duurzamere toekomst!